Оцифрована книга "Память. г.Полоцк" -

Историко-документальная хроника книга «Память. г.Полоцк» оцифрована. Данная книга самая объемная из всех летописей – более 900 страниц. Кроме книги по городу, свою летопись имеет Полоцкий район.

На сайте Полоцкого районного исполнительного комитета создана страница Полоцкий районный АБД “Книга памяти” , где размещены 3 файла, относящихся к периоду Великой Отечественной войны:

Регистр воинских захоронений и захоронений жертв войн

Список погибших при защите Отечества и жертв войн, захороненных на территории иностранных государств

Список погибших при защите Отечества и жерт войны, захороненных на территории Полоцкого района

Книга «Память» (2002 года издания) ни в полном объеме, ни по главам (разделам) других периодов истории на сайте райисполкома не представлена, в интернете не найдена (на апрель 2024 года).

В рамках нашего проекта создана полноценная качественная электронная копия книги:

Память: Полоцк: Историко-документальная хроника. — Минск: БелЭн, 2002. — 912 с.: ил. ISBN 985-11-0233-4.

Памяць: Полацк: Гіст.-дак. хроніка. — Менск: БелЭн, 2002. — 912 с.: іл. ISBN 985-11-0233-4.

позволяющая делать поиск по ключевым словам (по фамилии, по населенному пункту).

По вопросу поиска информации в электронной копии или получения электронной копии Вы можете обратиться к нам.

Вопросы- запросы по книге «Память» этого региона пишите в комментариях или в нашем

ТЕЛЕГРАМ-канале— https://t.me/pamyatbelarus

СОДЕРЖАНИЕ книги “Память. г.Полоцк” (на белорусском языке):

Да чытача …………………………………………………………………………………………………………………… 17

Полацк ……………………………………………………………………………………………………………………….. 19

Наваполацк…………………………………………………………………………………………………………………. 21

Вуліцы горада Полацка………………………………………………………………………………………………. 21

Вуліцы горада Наваполацка ……………………………………………………………………………………… 22

Зямля нашых продкаў………………………………………………………………………………………………… 23-48

Полацк — сталіца першай беларускай дзяржавы (23). Археалагічнае вывучэнне Полацка (27). Культурны слой Полацка (27). Тэрытарыяльнае развіццё горада 18 ст. па матэрыялах вывучэння культурных напластаванняў (31). Забудова і планаванне Полацка ў 9—11 ст. (33). Забудова І планаванне Полацка ў 12—13 ст. (34). Манументальныя пабудовы перыяду Полацкага княства (37). Археалагічныя помнікі Полацка (42). Гарадзішча (42). Селішча (42). Верхні замак (43). Вялікі пасад (45). Запалоцкі пасад (46). Ніжні замак (47). Паселішчы-спадарожнікі (48).

Полацк у 9—13 ст……………………………………………………………………………………………………….. 48-88

Крывічы-палачане (48). Палітычная гісторыя Полацка ў 9—11 ст. (51). Полацк у часы палітычнай раздробленасці (12—13 ст.). Дзяржаўны лад старажытнага Полацка (60). Барацьба Полацка супраць агрэсіі рыцараў (63). Дэмаграфічная структура Полацка 9—13 ст. (65). Культура Полацка 10—13 ст. (66). Рукапісныя кнігі (69). Пісьменства па архсалагічных помніках (70). Кніжная графіка (71). Манументальнае дойлідства (72). Манументальны жывапіс (74). Дэкаратыўна- прыкладное мастацтва (77). Дробная пластыка (80). Крыж Ефрасінні Полацкай (82). Полацк у «Слове пра паход Ігаравы» (84). «Полацкі летапіс» і звесткі В.М.Тацішчава (85). «Жыціе Ефрасінні Полацкай» (86). Полацкія скарбы (87). Барысавы камяні (88).

Знакамітыя палачане 9—13 ст……………………………………………………………………………………. 88

Барыс Георгіевіч (88). Барыс Усяславіч (88). Богша Лазар (88). Брачыслаў (88). Радавод полацкіх князёў 12—13 ст. (89). Брачыслаў Васількавіч (90). Брачыслаў Ізяславіч (90). Валадар Васількавіч (90). Валадар Глебавіч (90). Васіль Палачанін (90). Васілька Барысавіч (90). Васілька Святаславіч (91). Гардзіслава Святаслаў- на (91). Гердзень (91). Гінвіл (91). Даўмонт II (91). Ефрасіння Полацкая (92). Зве- ніслава Барысаўна (96). Ізяславічы (97). Ізяслаў (97). Ізяслаў (97). Ізяслаў Ва- сількавіч (97). Ізяслаў Глебавіч (97). Ізяслаў Мсціславіч (98). Ізяслаў Уладзімі- равіч (98). Канстанцін (98). Прадслава (99). Рагвалод (100). Рагвалод Барысавіч (100). Рагвалодавічы (101). Рагнеда Рагвалодаўна (101). Раман Усяславіч (101). Расціслаў Глебавіч (101). Расціслаў Рагвалодавіч (101). Расціслаў Усяславіч (102). Таўцівіл (102). Усяслаў Брачыславіч (Чарадзей) (102). Усяслаў Васілька- віч (103). Якаў Палачанін (104). Полацкія пілігрымы (104). Дакументы сведчаць (105). Веча Полацкае (109). Полацкае веча (111). Перанясенне святых мошчаў Ефрасінні Полацкай з Кіева ў Полацк (112). Полацкая зямля (118).

У складзе Вялікага княства Літоўскага…………………………………………………………122-163

Полацк у 2-й палавіне 13 — сярэдзіне 16 ст. (122). Полацкія прывілеі (132). Полацкае права (133). Дакументы сведчаць (134). Немцы ў Полацку (140). Дакументы сведчаць (143). Абарона Полацка ў 1563 г. (146). Дакументы сведчаць (147). Полацкае ваяводства (151). Дакументы сведчаць (151). Полацкі ваявода Давойна Станіслаў (152). Дакументы сведчаць (152). Вялікі палачанін Францыск Скарына (153). Ф.Скарына. Предъсловие в Псалтирь (155). Урывак з прадмовы Ф.Скары- ны да кнігі «Иудиф-вдовици» (156). Пра Скарыну (156). Выданні Скарыны (157). Дакументы сведчаць (158). Полацкія Евангеллі (160). Полацкія граматы (161). Полацкая рэвізія 1552 г. (162). Кірмаш у Полацку (162).

Полацк у складзе Рэчы Паспалітай ………………………………………………………………………….

Дакументы сведчаць (173). Штурм Полацка (180). Стафан Баторый (182). Звяза- ны лесам (183). Полацкае паўстанне 1633 г. (184). Дакументы сведчаць (184). Полацк у вайне 1654—1667 гг. (186). Дакументы сведчаць (187). Звязаны лесам (188). Гісторык М.В.Без-Карніловіч пра наведванне Полацка рускім царом Аляк- сеем Міхайлавічам (189). Полацк у гады Паўночнай вайны (189). Варакомскі Адам (190). Псторык М.В.Без-Карніловіч пра наведванне Полацка царом Пятром I (190). Мастацтва Полацка 16—18 ст. (191). «Полацкі сшытак» і яго выканаўцы (192). Полацкія майстры 17 ст. (193). Беларускі пеўчы (193). Дакументы сведчаць (194). Бунт гарбароў у Полацку (194). Дакументы сведчаць (195). Полацкія магістрацкія кнігі 2-й палавіны 17 ст. (197). Дакументы сведчаць (198). 3 гісторыі рэфармацыйнай царквы ў Полацку (199). Каталіцкія манаскія ордэны ў Полацку (200). Дакументы сведчаць (203). Звязаны лесам (204). Першая школа езуітаў у Полацку (206). Полацкі езуіцкі калегіум (207). Дакументы сведчаць (208). Рэкта- ры Полацкага езуіцкага калегіума з 1582 па 1740 гг. (211). Выкладчыкі і рэктары Полацкага езуіцкага калегіума (211). Вучні Полацкага езуіцкага калегіума (215). Пясняр Полацкай зямлі Ян Баршчэўскі (216). Полацкая брацкая школа (219). Дакументы сведчаць (220). Сімяон Полацкі (221).

У складзе Расійскай імперыі……………………………………………………………………………………..

Заводы і фабрыкі Полацка ў 19 — 1-м дзесяцігоддзі 20 ст. (239). Дакументы сведчаць (240). Полацкая правінцыя (252). Полацкае намесніцтва (252). Полацк па- водле апісання Полацкага намесніцтва 1780 г. (253). Полацкая губерня (254). Полацк! губернатар (255). Лёс Полацкага часовага манетнага двара (255). А.П.Сапу- ноў пра візіт імператрыцы Кацярыны II у Полацк у 1780 г. (256). Полацк у Вайне 1812 г. (258). Дакументы сведчаць (261). Вітгенштэйн П.Х.(263). Полацкі пяхо- тны полк (264). Дурава Н.А. (264). Канфесійнае жыццё Полацка (264). Полацкая уніяцкая архіепархія (267). Кіраўнікі Полацкай уніяцкай архіепархіі (268). По- лацкі царкоўны сабор 1839 г. (269). Дакументы сведчаць (270). «Полацкие епархиальные ведомости» (272). Навучальныя ўстановы Полацка (272). Полацкая праваслаўная духоўная гімназія (272). Полацкая духоўная семінарыя (273). Вы- пускнікі і выкладчыкі Полацкай духоўнай семінарыі і духоўнага вучыліпіча (274). Полацкая езуіцкая акадэмія (276). Дакументы сведчаць (277). Езуіцкія канвікты ў Полацку (280). Бібліятэка Полацкай езуіцкай акадэміі (281). Полацкая друкар- ня (281). «Месенчнік Полоцкі» (282). Музей езуіцкага калегіума і кадэцкага корпуса (282). Яны вучыліся або працавалі ў Полацкай езуіцкай акадэміі (285). По- лацкае вышэйшае піярскае вучылішча (287). Полацкі кадэцкі корпус (288). По- лацкі сонечны гадзіннік (292). Настаўнікі і выхаванцы Полацкага кадэцкага корпуса (293). Дырэктары Полацкага кадэцкага корпуса (296). Дзячкоўскае вучылішча (296). Спаса-Ефрасіннеўскае жаночае епархіяльнае вучылішча (297). Настаўніцкая школа пры Полацкім царкоўным брацтве (298). Полацкая на- стаўніцкая семінарыя імя Я.П.Кульнева (299). Кіраўніцтва, настаўнікі і выхаванцы Полацкай настаўніцкай семінарыі (300). 3 успамінаў Юрыса Крэйца пра По- лацкую настаўніцкую семінарыю (302). Полацкая жаночая гімназія (304). Полац- кае 2-е вышэйшае пачатковае вучылішча (305). Полацкая прыватная 4-класная, з правамі для вучняў, прагімназія В.І.Ільяшэнкі (305). Полацкае 1-е графа Вінтген- штэйна вышэйшае пачатковае вучылішча (305). Полацкая мужчынская гімназія (306). У часы 1-й сусветнай вайны (306). Газета «Полацкі лісток» паведамляла (308). Горад Полацк на дарэвалюцыйных паштоўках (309). «Полоцко-Витебская старина» (310). Звязаны лёсам з Полацкам (310).

На крутым павароце гісторыі…………………………………………………………………………………… 317

Час барацьбы і выпрабаванняў (317). Дакументы сведчаць (329). Удзельнікі рэ- валюцыйных падзей у Полацку (337). Жыхары Полацка — актыўныя ўдзельнікі грамадзянскай вайны (344). В.І.Чуйкоў у Полацку (345). Чырвонаармейцы, якія памерлі ў полацкай народнай бальніцы ад сыпнога тыфу (345). Першы рэвалю- цыйны полацкі полк (346). Дакументы сведчаць (346). Полацк у лютым—чэрвені 1918 г. (347). Па старонках газеты «Революционный голос» (348). Полацк у 1919—20-я гады (351). Барацьба за Кастрычнік у Полацку (352). Пачатак вяліка- га шляху (354). Апора рэвалюцыі (355). Тэта было ў Полацку (356). Год на фрон- цё (357). У памятным 1918 годзе (357). Старонкі мінулага (357). Аднаўленне і развіццё народнай гаспадаркі (358). Дробнарамесніцкая вытворчасць у 1920-я гады ў Полацку (362). Хроніка гарадскога жыцця (1921—25) (364). 3 гісторыі кам- самола Полацка (365). 3 гісторыі піянерскага руху ў Полацку (365). Дакументы сведчаць (366). Полацкая акруга (374). Філія «Маладняка» ў Полацку (374). Полацк! калгасна-саўгасны тэатр (374). Полацк з 1921 па 1941 гг. (375). На чале «Чырвонай Полаччыны» (377). Падзямеллі Полацка: легенды і факты (378). Та- лерачка (379). Воіны-землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак у савецка-фінляндскую вайну 1939—40 гг. (380).

Вернутыя імёны…………………………………………………………………………………………………………. 381

Сведка гісторыі (391). Рэжымная «парылка» (392).

Ішла вайна народная………………………………………………………………………………………………….. 393

Абарона Полацка (393). Дакументы сведчаць (397). Дзённік І.П.Гарбукава першых дзён вайны (399). 3 запісной кніжкі І.С.Сыравацкага, удзельніка абароны Полацка (400). Удзельнікі абароны Полацка (400). Сябры і ворагі даюць ацэнку (403). Ра- тавалі дзяцей (404). У першыя дні вайны (404). Тая нядзеля (405). Упарта і муж- на (405). Абаранялі маеты (406). Дывізійная газета (406). Акупацыйны рэжым (406). Гета ў Полацку (411). Дакументы сведчаць (412). Такое не забываецца (416). Вязні Алітускага лагера (416). Лагер у Спаскім гарадку (416). На фашыс- цкай катарзе (417). Карцэр (418). Полацкае патрыятычнае падполле (421). По- лацкі падпольны райком КП(б)Б (425). Полацкі падпольны райком ЛКСМБ (425). Дакументы сведчаць (426). «Ася» (427). «Бясстрашныя» (429). Мянушка «Птушкі» (431). Полацкія падпольшчыкі (432). Мост паплыў па Дзвіне (436). 3 успамінаў пра тыя дні (437). Аперацыя «Зорачка» (439). Газета-партызанка (442). Вызваленне Полацка ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў (442). Полацкія вайсковыя злучэнні і часці (447). Дакументы сведчаць (448). Подзвіг 23-х гвар- дзейцаў (457). Песня о Полоцке (459). У небе над Полацкам (459). Вароты ў Прыбалтыку (461). Пад грукат соцень батарэй (464). Гвардыя, уперад! (464). Абараняючы пераправу (467). Воіны-вызваліцелі — Героі Савецкага Саюза (467). Поўны кавалер ордэна Славы (477). Навечна ў спісах вайсковай часці (477). Па- лачане — Героі Савецкага Саюза (478). Героі Савецкага Саюза, якія вучыліся або працавалі ў Полацку (483). Пасля вызвалення (484). Дакументы сведчаць (485). Горад у руінах (491). Полацк у жніўні 1944 года (491). Яшчэ грымелі баі (491). Па старонках газеты «Бальшавіцкі шлях» (493).

Яны прайшлі дарогамі вайны………………………………………………………………………………….. 495

Полацк (495). Наваполацк (576).

Воіны Чырвонай Арміі і партызаны, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны пры абароне і вызваленні Полацка і пахаваныя на тэрыторыі горада………………………………….. 608

Воіны-землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак у гады Вялікай Айчыннай вайны 634

Воіны Чырвонай Арміі — жыхары Полацка, якія прызваны на фронт полацкім гарваенкаматам і загінулі ці прапалі без вестак у гады Вялікай Айчыннай вайны…………………… 673

Удзельнікі антыфашыецкага падполля, партызаны, асобы, якія актыўна садзейнічалі падполлю, партызанскаму руху і загінулі ці прапалі без вестак…………………………………….. 676

Мірныя жыхары Полацка — ахвяры фашызму………………………………………………………. 681

Загінулі ў лагеры ваеннапалонных у Полацку (шталаг № 125)………………………………. 686

Яўрэі — жыхары Полацка, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны ………….. 688

У мірнай працы …………………………………………………………………………………………………….. 693

Полацк у 1990-я гады (700). Полацкая вобласць (701). Наваполацк (701). Пра- мысловыя прадпрыемствы Полацка і Наваполацка (707). Полацкая метэаралагіч- ная станцыя (712). Навучальныя ўстановы Полацка і Наваполацка (712). Полацкая газета (714). Полацкая праваслаўная епархія (714).

Вызначыліся працай………………………………………………………………………………………………… 716

Героі Сацыялістычнай Працы (716). Лаўрэаты дэяржаўньіх прэмій (717). Заслу- жаныя будаўнікі (719). Заслужаны дзеяч культуры (721). Заслужаны майстар прафесійна-тэхнічнай адукацыі (721). Заслужаныя майстры спорту Рэспублікі Беларусь (721). Заслужаныя настаўнікі (722). Заслужаны настаўнік рабочай моладзі (730). Заслужаны правізар (730). Заслужаныя работнікі аховы здароўя (730). Заслужаныя работнікі бытавога абслугоўвання насельніцтва (731). Заслужаныя работнікі гандлю і грамадскага харчавання (731). Заслужаныя работнікі культуры (731). Заслужаныя работнікі прамысловасці (732). Заслужены работнік прафесій- на-тэхнічнай адукацыі (733). Заслужаныя работнікі транспарту (734). Заслужаныя рацыяналізатары (734). Заслужаныя сувязісты (735). Заслужаныя ўрачы (736). Заслужаныя шафёры (737). Заслужаныя энергетыкі (738). Заслужены юрыст (738). Узнагароджаныя ордэнам Леніна (738). Узнагароджаныя ордэнам Кастрьічніцкай рэвалюцыі (743). Узнагароджаныя ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга (745). Узнагароджаныя ордэнам Дружбы народаў (754). Узнагароджаныя ордэнам «Знак Пашаны» (756). Узнагароджаныя ордэнам Працоўнай Славы 2-й ступені (769). Узнагароджаныя ордэнам Працоўнай Славы 3-й ступені (770). Узнагароджаныя ордэнам Пашаны (778). Узнагароды за подзвігі, праяўленыя ў мірны час (778). Маці-гераіні (778). Лаўрэаты прэміі імя Героя Савецкага Саюза З.М.Тусналобавай-Марчанка (778). Жанчына года Віцебшчыны (779). Ганаровыя грамадзяне Полдцка (779). Ганаровы палачанін (782). Ганаровыя грамадзянс Наваполацка (782).

Нарадзіліся ў Полацку…………………………………………………………………………………………………… 783

Загінулі ў Афганистане (801).

Звязаны лёсам………………………………………………………………………………………………………………. 805

Дактары і кандидаты навук, прафесары Полацкага універсітэта (821). Кіраўнікі Полацкай вобласці (826). Кіраўнікі горада Полацка (829). Кіраўнікі горада Наваполацка (833).

3 матэрыяльнай і духоўнай спадчыны…………………………………………………………………………… 835

Помнікі архітэктуры, гісторыі і культуры (835). Полацк класічны (842). Архітэк- турная культавая спадчына (844). Страчаная спадчына (856). Гістарычныя могіль- нікі Полацка (860). Творчыя саюзы і ўстановы культуры (862). Літаратурнае аб’яднанне «Надзвінне» (862). Полоцкая «ветвь» (863). Занальны дзяржаўны ар- хіў у г. Полацку (863). Нацыянальны Полацкі гісторыка-культурны музей-запавед- нік (864). Краязнаўчы музей (865). Музей баявой славы (865). Музей беларускага кнігадрукавання (865). Музей-бібліятэка Сімяона Полацкага (866). Музей гісто- рыі і архітэктуры Сафійскага сабора (866). Музей традыцыйнага ткацтва Паазер’я . Карцінная галерэя (867). Стацыянарная выстаўка «Прагулка па Ніжне- Пакроўскай», ці вяртанне ў Полацк пачатку 20 ст. (867). Канцэртная зала «Сафій- скі сабор» (868). Музей-кватэра Героя Савецкага Саюза З.М.Тусналобавай-Марчанка. Музей гісторыі і культуры Наваполацка (868). Народны музей баявой славы СШ № 2 (868). Мастацкае асяроддзе Полацка (868). Народный і ўзорныя мастац- кія калектывы (869). Гарады-пабрацімы Полацка (886). Электрасталь (886). Тос- на (888). Ломжа (888). Дружба з Фрыдрыхсхафенам (888). Гарады-пабрацімы Наваполацка (889). Адзінцова (889). Арэхава-Зуева (889). Плоцк (890). 3 імем Полацка (890). Востраў Полацк (890). Беларуска-амерыканскі культурна-асветны цэнтр «Подацак» (890). Часопіс «Полацак» (890). Ферма «Полацк» (891). Цеп- лаход «Полацк» (891). Гістарыяграфія гісторыі Полацка 19 — пачатку 20 ст. (892). Кніга «Полацк: гістарычны нарыс» (901). Спіс скарачэнняў (902).