Оцифрована Память Смолевичского района и Жодино! Обращайтесь... -

В марте 2024 года оцифрована книга “Память. Смолевичский район и Жодино” –

Память: Историко-документальная хроника Смолевичского района и Жодино

Минск: БЕЛТА, 2000 — 766 с.

ISBN 985-6303-26-9.

КОРОТКО о книге

В электронной копии 766 страниц, наполненных информацией (на белорусском языке) о населенных пунктах и фамилиях Смолевичского района и города Жодино.

Фактически – это две книги в одной. Вторая часть о г.Жодино построена как отдельная книга – почти 80 страниц.

В книге освещается история Смолевичского района и молодого города Жодино от от древних времен до конца XX века. Хроника включает исторические очерки, статьи об интересных событиях, о знаменитых людях, которые родились здесь или связаны судьбой с этими местами.

Как и во всех других томах этой серии, значительная часть книги посвящена периоду Великой Отечественной войны. Приводятся списки погибших партизан, подпольщиков, мирных жителей, жертв фашистского террора, воинов Красной Армии, похороненных на территории района, воинов-земляков, что сложили свои головы на полях сражений или пропали без вести.

Также приводятся сведения о жителях региона, которые стали жертвами политических репрессий в 1930-1940-х годах.

Во избежание проблем с авторским правом и отсутствием разрешения Березинского райисполкома (пока не имеется) в открытом доступе для всеобщего скачивания ЭЛЕКТРОННАЯ КОПИЯ В ПОЛНОМ ОБЪЕМЕ РАЗМЕЩАТЬСЯ НЕ БУДЕТ.

Вопрос с ее получением решайте с администратором сайта!

Если кто имеет вопросы- запросы по книге “Память” этого региона – пишите в комментариях или

в ТЕЛЕГРАМ-канале– https://t.me/pamyatbelarus

СОДЕРЖАНИЕ книги (на белорусском языке):

Да чытача – 17

ГЛАВА: Ад часоў першабытных — 1917
ЗЯМЛЯ НАШИХ ПРОДКАЎ – 21
У складзе Вялікага княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай – 27
Смалявічы паводле інвентарных апісанняў – 48
Дакументы сведчаць – 50
У складзе Расійскай імперыі – 58
Лядаўскі манастыр Дабравешчання – 60
Лядаўскае духоўнае вучылішча – 61
Дакументы сведчаць – 62
П.М.Шпілеўскі пра Смалявічы – 66
Смалявіччына ў парэформенны час (1861 — 1917) – 67
Дакументы сведчаць – 72
Родам са Смалявіччыны – 77
Лёсам звязаны з краем – 82
Якуб Колас у Верхмені – 84

ГЛАВА 1917—1941
НА КРУТЫМ ПАВАРОЦЁ ГІСТОРЫІ – 89
Устанаўленне савецкай улады – 89
Германская і польская акупацыя – 91
Дакументы сведчаць – 94
На той далёкай грамадзянскай – 95
Экіпаж машыны баявой – 97
Да жыцця новага, савецкага – 98
Тадулінскія каму нары – 108
Дакументы сведчаць ‘ – 109
Раён у пачатку 1930-х гадоў – 117
Гісторыя газетным радком – 119
Па староиках часопіса «Наш край» – 122
Працавалі самаадданаа – 132
У сталінскіх засценках – 134
Трагедия дзяржаўнага дзеяча – 139
Вернутыя імёны – 140
Ахвяры беспадстаўных палітычных рэпрэсій – 141
Жыхары Смалявіцкага раёна, якія былі неабгрунтавана рэпрэсіраваны ў адміністрацыйным парадку і пазней рэабілітаваны – 170
Воіны-землякі, якія загінулі ў савецка-фінляндскую вайпу 1939—1940 гг. – 172

Лёсам звязаны з краем – 176

1941—1945
ІШЛА ВАЙНА НАРОДНАЯ – 179
Пачатак – 179
У першыя дні – 181
Бой на станцыі – 181
Хіба гэта забудзеш? – 182
«…И только вчера он вернулся из боя» – 183
Час акупацыі – 184
Апошні шлях смалявіцкіх яўрэяў – 194
Дакументы сведчаць – 195
Гарэлі ў агні вёскі – 199
Падпольны рух – 200
Падпольпыя райкомы – 209
Агонь маладых сэрцаў – 218
Сям’я мужных – 219
Падпольная арганізацыя торфапрадпрыемства «Чырвоны Сцяг» – 220
Дом на Садовай – 222
Пра падполле, братоў і свой лёс – 223
Імя ім — патрыёты – 225
Змагаліся ўсёй сям’ёй – 227
Той дзень я запомніў назаўсёды – 229
Фронт у тыле ворага – 230
Партызанскія фарміраванні, што дзейнічалі на тэрыторыі Смалявіцкага раёна – 237
Дакументы сведчаць – 245
Партызанскія камандзіры 255
Сакратар падпольнага райкома 257
Слова пра камапдзіра 258
Прозвішча героя — Кудраўцаў 259
Дзейнічалі разам 260
Грошы для партызан 261
Вёска была вызвалена 262
У агні змагання 263
«Разгром» дзейнічас 264
Баявыя сяброўкі 270
Надзейны тыл партызан 270
Шумеў сурова лес 272
Вогненныя кіламетры 273
Разведчыкі былі на пярэднім краі 274
Як успомнім паходы 277
Выканалі абавязак сумленна 278
Ад юнага разведчыка — да генерала 279
Сям’я стала партызанскай 280
Да Перамогі ішлі разам 285
Партизанская вайна: факты і людзі 287
Партызапскі ўрач 294
Жыццё — за Радзіму 295
Подзвіг Сяргея Кавалеўскага 296
Закрыў амбразуру дзота 297
Слова пра бацъку 297
Праз выпрабаванні 298
Наташа і Марсель 299
Вызваленне 302
Ішлі баі ў Смалявіцкім раёне 308
Вызваляючы Смалявічы 309
2 ліпеня 1944 года 310
Дадому забегчы не паспеў 310
На танках — да Смалявіч 311
У пекалінскіх лясах 312
Навечна ў памяці 313
Землякі-героі 317
Маці-патрыётка і яе сыны 322
Лёс братоў Чыбірай 323
Мы гублялі сяброў баявых 324
Гартаючы старонкі жыцця 325
Тройчы ўваскрэслы 327
Паветраны стралок 329
Трое з аднаго аэраклуба 330
Флот выбраў мяне 333
Мы ішлі на Берлін 334
Аўтограф на рэйхстагу 334
Крутымі дарогамі вайны 335
Дакументы сведчаць 339
Яны вярнуліся пераможцамі 341
Ахвяры вайны
Загінуўшыя партызаны, падполыпчыкі, асобы,
якія садзейнічалі партызанскаму руху, члены іх сем’яў,
мірныя жахары — ахвяры фашысцкага тэрору 394
Воіны Чырвонай Арміі і партызаны, якія загінулі пры абароне
і вызваленні Смалявіцкага раёна і пахаваны на яго тэрыторыі 442
Воіны-землякі, якія загінулі ці прапалі без вестак на франтах
Вялікай Айчыннай вайны 1941 — 1945 гг 460
Загінуўшыя воіны, якія прызываліся ў Чырвоную Армію
Смалявіцкім райваенкаматам і прыналежнасць якіх
да населеных пунктаў раёна не ўстаноўлена 527

1945 — Да нашых дзён
У МІРНАЙ ПРАЦЫ 533
Эканамічнае развіццё раёна ў 1945 — 1980-я гады 533
Дакументы сведчаць 542
Мы рана сталі дарослымі 543
Дзе гамоняць Пліса і Дунайчык 544
У канцы тысячагоддзя 547
На ахове здароўя 547
Народная адукацыя 549
Культура 552
Фізічная культура і спорт 557
Жыватворная «Крынічка» 561
За газетным радком 561
Курган Славы Савецкай Арміі — вызваліцельніцы Беларусі 566
Раённы цэнтр дзіцячага турызму і экскурсій 567
Аб людзях, дастойных памяці 570
Вызначыліся працай 574
Нарадзіліся на Смалявіччыне 580
Звязаны лёсам з краем 592
Яны кіравалі раёнам 595
Ваеннаслужачыя, якія загінулі ў пасляваенпы час пры выкананні воінскага абавязку 597
3 матэрыяльнай і духоўнай спадчыны
3 гісторыка-архітэктурнага мінулага 598
3 гісторыі цэркваў 604
Этнаграфічнае апісанне Смалявіччыны 607
Вусная народная творчасць 634
3 тапанімічньіх паданняў Смалявіччыны 638
3 гісторыі населеных пунктаў 642

Жодзіна
3 гісторыі горада 671
Вытокі 672
Станаўленне 673
У складзе Расійскай імперыі 674
Гады выпрабаванняў 676
Адраджэнне 677
Прамысловасць горада 678
Развіццё горада паводле генплана 683
Фірма багатырскіх мапіын 684
Флагманы аграрнай навукі 694
3 гісторыі экспериментальных баз 699
Транспарт: аўтапарк № 18 700
Сувязь 701
Гандаль і бытавое абслугоўванне 701
Ахова здароўя 702
Адукацыя 703
Жаночая гімназія 705
Дзіцячы дом 705
Школа-інтэрнат 706
Пазашкольная работа 707
Жодзіпскі палітэхнікум 708
Культура 710
Палац культуры і яго творчыя калектывы 711
Народныя калектывы Палаца культуры 712
Цэнтральная бібліятэка горада 713
Фізкультура і спорт 714
Футбольная каманда «Тарпеда» 716
Горад маладых 717
Дарогамі дружбы 719
Захавальнікі гісторыі 720
Горад пабіраў сілы 722
Добры след на зямлі 723
Лінія жыцця 724
Быць шчырым у працы 725
Імі ганарацца жодзінцы 727
Людзі заслужаных званняў 741
Залатыя рукі хірурга 745
Інтэрпацыянальная сям’я 746
Афган — наш боль і памяць 747
Загінулі ў Афганістане 748
Афгайскі рух у Жодзіне 749
Замест эпілога 750